Educatief themajaar 2023 ‘Leven met Oorlog’, een initiatief van o.a. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei

Amsterdam, 10 januari 2023

2023 themajaar ‘Leven met oorlog’

Door verschillende partijen die de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog levend wil houden voor huidige en toekomstige generaties is 2023 uitgeroepen tot het themajaar ‘Leven met oorlog’. Met het jaarthema Leven met oorlog wordt aandacht gevraagd voor de gevolgen van oorlog op de mens, families en de samenleving. Dit zal een jaar lang de rode draad zijn bij herdenkingen, vieringen en andere activiteiten. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei vraagt met het themajaar aandacht voor de stem van oorlogsgetroffenen, het van generatie op generatie doorgeven van verhalen en de effecten van historische gebeurtenissen op de samenleving.

Door de jaren heen is de herdenking breder geworden. We herdenken niet alleen de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, maar ook de Nederlanders die zijn omgekomen bij oorlogen, gewapende conflicten en vredesoperaties na de Tweede Wereldoorlog, zoals in Libanon en Bosnië. Sinds de Tweede Wereldoorlog is er wereldwijd nog geen dag zonder oorlog geweest. Vanaf 1945 zijn er meer dan 200 oorlogen en gewapende conflicten uitgevochten. In Nederland leven ook veel mensen die deze situaties van oorlog, onderdrukking en onvrijheid persoonlijk hebben meegemaakt. De traumatische gevolgen van oorlog zijn nog altijd merkbaar in het leven van veel mensen, zowel voor de direct betrokkenen als voor hun partners, kinderen, kleinkinderen en andere familieleden. Jongere generaties dragen ook de ervaringen van recentere oorlogen met zich mee. Sommige kinderen en kleinkinderen van getroffenen worstelen met vragen over de eigen identiteit.

Bijdragen aan vrede
In heel Nederland worden projecten georganiseerd die aandacht besteden aan de geschiedenis van en verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Bovendien besteden de projecten ook aandacht aan recentere oorlogen, zoals in Afghanistan, Bosnië, Syrië en Oekraïne. Oorlogen hebben grote invloed op het individu en op de samenleving als geheel. Daarom wil vfonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg) iedereen in Nederland inspireren bij te dragen aan vrede en vrijheid door middel van lessen over oorlog en conflict.

Het 4 en 5 mei Denkboek
Vorig jaar heeft de burgemeester van Madurodam het 4 en 5 mei Denkboek 2022 overhandigd aan Maarten van Ooijen, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Dit gebeurde tijdens de Verhalendag in Madurodam. Het Denkboek wordt ieder jaar door het Nationaal Comité 4 en 5 mei ontwikkeld en daagt kinderen uit om zelf na te denken over verhalen over oorlog en de betekenis van herdenken, vieren, vrijheid en democratie. Het 4 en 5 mei Denkboek is inmiddels niet meer weg te denken uit de lessen over de Tweede Wereldoorlog, herdenken en vieren, vrijheid en democratie in het basisonderwijs. In maart 2023 komt de achtste editie uit.

Overigens heeft de staatssecretaris speciaal voor Schoolreis.nl een column ‘Vrede begint op het schoolplein’ geschreven. Ook Wim van de Donk, de voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, schreef een column (‘Eren en leren’).

Educatie
Het Nationaal Comité 4 en 5 mei wil kinderen en jongeren kennis laten maken met de traditie van herdenken en vieren en hen laten nadenken over rechtvaardigheid, democratie en vrijheid. Ze stimuleert het gesprek over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog en over de betekenis van vrijheid en onvrijheid op school en in de thuisomgeving. Lesmaterialen voor verschillende leeftijdscategorieën en opleidingsniveaus zijn te verkrijgen via www.4en5mei.nl/educatie.

Overijssel gastprovincie 5 mei 2023
De provincie Overijssel is gastprovincie van de Nationale Viering van de Bevrijding op 5 mei 2023. Op 5 mei organiseert de provincie, samen met het Nationaal Comité 4 en 5 mei, de gemeente Zwolle, stichting Bevrijdingsfestival Overijssel en de NOS, een bijzonder programma vanuit het provinciehuis en op het festivalterrein in het Park de Wezenlanden in Zwolle. Ook in de aanloop naar Bevrijdingsdag vinden er in Overijssel diverse activiteiten plaats.

Activiteiten door heel Nederland
Voor scholieren is er in heel Nederland een uitgebreid aanbod van oorlogsmusea en bezienswaardigheden. Daar kunnen leerlingen een duidelijk beeld krijgen van wat er zich in de Tweede Wereldoorlog heeft afgespeeld. Via www.tweedewereldoorlog.nl/musea/ vind je een breed scala aan interessante musea. De initiatiefnemers zijn Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD), Netwerk Oorlogsbronnen, de Stichting Musea en Herinneringscentra 40-45, de Oorlogsgravenstichting, de Stichting Liberation Route Europe en het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Zij houden met de genoemde website de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog levend voor toekomstige generaties. In de voorjaarseditie van het Nationaal Schoolreis Magazine (editienr. 62) staan per provincie informatie over de oorlogsgeschiedenis en natuurlijk aan de oorlog gerelateerde schoolreisbestemmingen. Bovendien zijn er veel schoolreisbestemmingen die tijdens dit themajaar speciale exposities presenteren die met het thema te maken hebben.

Met speciale dank aan het Nationaal Comité 4 en 5 mei, het ministerie van VWS en vfonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg).  www.tweedewereldoorlog.nl/leven-met-oorlog Fotocredit © Martijn Beekman.