Opzien tegen schoolreisje

Laren, 22 augustus 2019

Ziet je kind op tegen het schoolreisje?

Zo’n vijftien procent van de kinderen heeft moeite om mee te gaan op schoolreis. Ze vinden het moeilijk om thuis los te laten. Dat kan zijn omdat ze slechte ervaringen hebben gehad met bijvoorbeeld logeren. Hoe bereik je dat kinderen die niet mee durven gaan of dominante of 'lastige' kinderen toch samen een topsfeer tijdens de schoolreis weten te bereiken?

Drs. Emmeliek Boost is directeur van de Opvoeddesk. Zij is pedagoog en GZ-psycholoog en verzorgt onder andere workshops voor leerkrachten door heel Nederland. We vroegen haar wat leerkrachten en ouders kunnen doen om met alle kinderen tot een geslaagde schoolreis te komen.

Emmeliek: 'Een veilig leefklimaat creëren is een belangrijk doel van iedere school en diezelfde veiligheid moet dus ook gegarandeerd zijn tijdens een schoolreis of schoolkamp. Mijn eerste tip is: ‘ontzorg op tijd de ouders!’ Hoe meer je de zorg en angst bij de ouders op voorhand aanhoort en wegneemt, des te optimaler zullen de kinderen genieten van de schoolreis! Het merendeel van de ouders ziet namelijk allemaal kleine en grote drama’s die zouden kunnen gebeuren. Dat is ook niet gek want het is niet niks om je kind een dag toe te vertrouwen aan anderen die je niet goed kent.'

'Laat kinderen zelf met oplossingen komen, dan heb je de meeste kans op succes'

Hier volgen tips van Emmeliek voor de onderbouw, middenbouw en bovenbouw.

Onderbouw
Van kleuters kun je verwachten dat ze niet meteen staan te springen voor een schoolreis en bustocht. Het merendeel reageert op nieuwe situaties terughoudend, wat bedremmeld, zo’n dag weg van mama en papa. Ze moeten een dag lang vertrouwen op de juf en op de begeleiders die ze vaak niet zo goed kennen. Ouders kunnen wel roepen dat het leuk is, maar een kleuter heeft er bijvoorbeeld geen besef van hoelang de reis duurt en wat er daarna allemaal precies gebeurt.

Tip 1: breng het schoolreisje in beeld met het werkbord en zelfgemaakte schoolreiskaartjes. Laat ze stap voor stap zien wat de indeling van de dag is en stel daarbij dan de regels. Door het te visualiseren krijgen kleuters beter greep op wat er die dag gaat gebeuren.

Tip 2: communiceer goed met de ouders. Informeer ze beter dan alleen maar per brief, vooral de laatste dagen voor het schoolreisje. Vraag bijvoorbeeld de ouders in de klas en laat kinderen aan de hand van het werkbord en de schoolreiskaartjes in beeld brengen wat ze tijdens het schoolreisje gaan doen. Ouders vragen zich af of de begeleiders hun kind wel goed in de gaten houden. Het is een feest, maar de bezorgdheid van ouders is groot. Ze moeten hun kinderen toevertrouwen aan begeleiders van wie ze niet weten hoe oplettend die zijn. Op deze manier kun je op tijd vooraf de zorg wegnemen, dat vergroot het plezier!

Middenbouw
De stoere jongens en meisjes willen avontuur en luisteren niet goed, terwijl enkelen niet van het been van de juf of de meester weg te slaan zijn. Ook hun ouders zijn bezorgd, omdat ze weten dat de doeraks de regels aan hun laars zullen lappen en de stillen wellicht te weinig aan hun trekken zullen komen.

Tip: Zet in de informatiebrief over het schoolreisje de top 3-regels die ouders thuis met hun kind kunnen doornemen. Ik hoor vaak achteraf dat ouders nooit precies wisten welke regels de leerkrachten en kinderen hadden.

De achterblijvende ouders zijn vaak minder goed geïnformeerd over de aanpak en veiligheid. Ouders durven hun bezorgdheid niet te uiten, want ze willen geen zeurpiet zijn. Maar op en buiten het schoolplein gaan de vragen rond: Hoe houden ze 30 tot 40 kinderen onder controle? Blijven alle begeleiders wel alert? De druk van ouders op de leerkracht om mee te mogen gaan, heeft hiermee te maken. Er zijn ouders die hun kind ziek melden. Liever nu ziek thuis en de volgende dag weer veilig op school! Dat moeten we toch kunnen voorkomen!

Bovenbouw
Tip 1: Kinderen die wat timide of minder weerbaar zijn, zijn gebaat bij een ‘buddy’ zodat ze worden opgenomen in een groepje en niet alleen komen te staan. Geef groepjes een begeleider die goed is geïnformeerd over de ins en outs van de kinderen in de groep.

Tip 2: Zorg dat de wat stoere en dominante kinderen de ‘bewakers’ worden van de topsfeer op de schoolreis. Daar hoort pesten dus niet bij. Maak ze verantwoordelijk. Laat kinderen zelf met oplossingen komen, dan heb je de meeste kans op succes. Dat kun je op school voorbereiden. Hoe krijgen we een Topsfeer in de bus? Daar begint het mee. Laat de kinderen meedenken en met oplossingen komen. Dat is altijd het beste. De betrokkenheid en motivatie van de kinderen zullen dan veel groter zijn om er een succes van te maken.

Tip 3: Focus je bij kinderen met gedragsmoeilijkheden niet op de sancties en eventuele straf. Leg juist in de klas uit dat het wel eens moeilijk kan zijn in de bus voor sommige kinderen om stil te blijven zitten. Vraag de kinderen in de klas: Weten jullie daar een oplossing voor? Denk aan een koptelefoon, afleiding met muziek, een filmpje afspelen en dergelijke.

Tip 4: Bespreek ook in de bovenbouw vooraf het schoolreisje met de ouders in de klas. Dat neemt ook bij hen de onrust en zorg weg en vaak krijg je nog handige tips van ouders voor de aanpak van hun kinderen.

De kracht van de schoolreis of het schoolkamp
Het met elkaar onderweg zijn, een feestje maken en los zijn van het vertrouwde én vooral ook het niet-vertrouwde meemaken, is uiterst nuttig. De voorbereidingen in de klas, het werkbord en de kaartjes zorgen ervoor dat kinderen ook leren kijken vanuit het perspectief van een ander. Dat laatste is een belangrijk aspect van de sociale ontwikkeling en een voorwaarde om mee te doen in de maatschappij. Op zo’n schoolreis of tijdens het schoolkamp lopen de emoties nog weleens op, voelt de één zich tekort gedaan en een ander mist het thuisfront. Het vooraf inleven wat heimwee precies is en wat je zou kunnen doen om een klasgenoot met een kort lontje te helpen, zorgt voor een Topsfeer tijdens het schooluitje.

Het schoolreisje hoort eigenlijk in het lijstje van ontwikkelingskansen voor kinderen. Het is bij uitstek een kans om hun zelfvertrouwen te ontwikkelen en zelfstandig, los van thuis, positieve ervaringen met andere volwassenen op te doen. Het draagt dus een steentje bij aan de autonomie van kinderen, waardoor ze geleidelijk aan steeds gemakkelijker de grotere wereld in durven gaan.

Kinderen gaan naar de basisschool en hun basisveiligheid wordt in die fase stap voor stap groter: het schoolreisje helpt daarbij. Het maakt een kind zelfverzekerder!

Wil je meer informatie over workshops voor leerkrachten of hulp bij schoolreis en/of kamp? Bel voor overleg/advies met de Opvoeddesk (035) 695 70 20.

Met speciale dank aan drs. Emmeliek Boost, directeur van de Opvoeddesk, voor praktische hulp bij opvoedvragen en schoolproblemen.