Themajaar: Nederland viert 80 jaar vrijheid

Amsterdam, 23 januari 2025

Nederland viert 80 jaar vrijheid

Vanaf september 2024 tot en met augustus 2025 herdenken en vieren we in Nederland 80 jaar vrijheid. Op 12 september werd in het Limburgse Mesch de start van de nationale viering van 80 jaar vrijheid, bijgewoond door koning Willem-Alexander en koningin Máxima. In het gehele land wordt een jaar lang stilgestaan bij de bevrijding van de Duitse bezetting door militairen van de geallieerde landen en de hulp van het verzet. Nederland herdenkt de slachtoffers die daarbij vielen.



Bezetting en bevrijding
De Duitse bezetting van Nederland in de Tweede Wereldoorlog besloeg de periode 1940-1945. Het waren zware jaren voor de Nederlanders. Nu, 80 jaar later, herdenkt en viert Nederland vanaf september 2024 tot en met augustus 2025 80 jaar vrijheid. Die vrijheid begon in ons land op 12 september 1944 in het Limburgse Mesch. In de acht maanden daarna werd de rest van Nederland bevrijd, maar niet zonder felle strijd, veel slachtoffers en een afgrijselijke hongerwinter. Op 5 mei 1945 was heel Nederland bevrijd en pas op 15 augustus 1945, de dag waarop met de capitulatie van Japan ook een einde kwam aan de Japanse bezetting van het toenmalig Nederlands-Indië/Indonesië, eindigde formeel de Tweede Wereldoorlog in het Koninkrijk der Nederlanden. Met de viering van het lustrumjaar wordt daarom tot en met augustus 2025 in het hele land stilgestaan bij de bevrijding van de Duitse bezetting. De bevrijding was te danken aan militairen van geallieerde landen en hulp van het landelijk verzet. Nederland herdenkt de slachtoffers die daarbij omkwamen en viert de bevrijding.

Themajaar
Het Nationaal Comité 4 en 5 mei pakt dit lustrumjaar 80 jaar vrijheid groots aan met herdenkingen, vieringen en activiteiten in heel Nederland. Voor een compleet overzicht Nederland verwijzen we je graag naar www.4en5mei.nl. Gerben van den Berg van het Nationaal Comité 4 en 5 mei en de directeur van de Stichting Liberation Route Europe hebben een bijdrage geleverd in de vorm van een schoolreiscolumn. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei vraagt met het themajaar speciaal aandacht voor de stem van oorlogsgetroffenen.

Door de jaren heen is de herdenking breder geworden. We herdenken niet alleen de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, maar ook de Nederlanders die zijn omgekomen bij oorlogen, gewapende conflicten en vredesoperaties na de Tweede Wereldoorlog, zoals in Libanon en Bosnië. Sinds de Tweede Wereldoorlog is er wereldwijd nog geen dag zonder oorlog geweest. De traumatische gevolgen van oorlog zijn nog altijd merkbaar in het leven van veel mensen, zowel voor de direct betrokkenen als voor hun partners, kinderen, kleinkinderen en andere familieleden.

Educatie
Het Nationaal Comité 4 en 5 mei wil kinderen en jongeren kennis laten maken met de traditie van herdenken en vieren en hen laten nadenken over rechtvaardigheid, democratie en vrijheid. Het comité wil zowel op school als thuis het gesprek stimuleren over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog en over de betekenis van vrijheid en onvrijheid. Lees meer over de lesmaterialen van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, die voor verschillende leeftijdscategorieën en opleidingsniveaus zijn ontwikkeld: www.4en5mei.nl/educatie.

Thema gerelateerde schoolreizen
Voor scholieren is er in heel Nederland een uitgebreid aanbod van oorlogsmusea en bezienswaardigheden. Door een bezoek aan monumenten, musea, erebegraafplaatsen en herinneringscentra krijgen je leerlingen een duidelijk beeld van wat er zich in de Tweede Wereldoorlog heeft afgespeeld. Bovendien zijn er veel schoolreisbestemmingen die gedurende het themajaar speciale exposities presenteren rondom 80 jaar vrijheid, oorlog of holocausteducatie. We hebben er een aantal op een rijtje gezet.

Noord-Holland
Marinemuseum (Den Helder) www.schoolreis.nl/educatie/marinemuseum
Joods Cultureel Kwartier (Amsterdam) www.schoolreis.nl/educatie/joods-cultureel-kwartier
Koninklijk Paleis (Amsterdam) www.schoolreis.nl/educatie/koninklijk-paleis-amsterdam
Oorlogsmuseum Medemblik (Medemblik)
Rijksmuseum (Amsterdam) www.schoolreis.nl/educatie/rijksmuseum
Verzetsmuseum Junior (Amsterdam) www.schoolreis.nl/educatie/verzetsmuseum-junior
Anne Frank Huis (Amsterdam) www.schoolreis.nl/educatie/anne-frank-huis#amsterdam

Zuid-Holland
Museum Hof van Nederland (Dordrecht) www.schoolreis.nl/educatie/het-hof-van-nederland
Museum Rotterdam (Rotterdam) www.schoolreis.nl/educatie/museum-rotterdam
Museon-Omniversum (Den Haag) www.schoolreis.nl/educatie/museon-omniversum
Historyland (Hellevoetsluis) www.schoolreis.nl/educatie/historyland
Madurodam (Den Haag) www.schoolreis.nl/educatie/madurodam
Nationaal Archief (Den Haag) www.schoolreis.nl/educatie/nationaal-archief

Noord-Brabant
Nationaal Monument Kamp Vught

Gelderland
Airborne Museum ‘Hartenstein’ (Gelderland) www.schoolreis.nl/educatie/airborne-museum-hartenstein
Nationaal Ereveld Loenen (Loenen) www.schoolreis.nl/educatie/nationaal-ereveld-loenen
Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch (Apeldoorn) www.schoolreis.nl/educatie/herinneringscentrum-apeldoornsche-bosch
Vrijheidsmuseum (Groesbeek)
Nederlands Openluchtmuseum (Arnhem) www.schoolreis.nl/educatie/nederlands-openluchtmuseum

Drenthe
Herinneringscentrum Kamp Westerbork (Hooghalen) www.schoolreis.nl/educatie/herinneringscentrum-kamp-westerbork#hooghalen

Flevoland
Luchtvaartmuseum Aviodrome (Lelystad) www.schoolreis.nl/educatie/luchtvaartmuseum-aviodrome

Utrecht
Nationaal Militair Museum (Utrecht) www.schoolreis.nl/educatie/nationaal-militair-museum

Buitenland
Raversyde (West- Vlaanderen) www.schoolreis.nl/educatie/atlantikwall-raversyde
Heuvelland (Kemmel) www.schoolreismagazine.be/educatie/heuvelland-BE
Passchendaele Museum (Zonnebeke) www.schoolreismagazine.be/educatie/passchendaele-museum
Schoolreis Krakau (Polen) en Auschwitz-Birkenau
80 jaar D-Day en Slag om Normandië


Met speciale dank aan het Nationaal Comité 4 en 5 mei (www.4en5mei.nl), Stichting Liberation Route Europe (www.liberationroute.com/nl) , het ministerie van OCW en Vfonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg).

Liberation Route en Europe Remembers
Europe Remembers is een internationale campagne die het publiek bewust wil maken van onze zwaar bevochten vrijheid. Het is een fantastisch initiatief van de Liberation Route Europe Foundation. Europe Remembers streeft ernaar om miljoenen mensen in heel Europa te wijzen op de vele bijzondere herdenkingen, activiteiten en evenementen die er met betrekking tot 80 jaar einde Tweede Wereldoorlog worden georganiseerd. Dat gebeurt in alle negen landen die momenteel geassocieerd zijn met Liberation Route Europe.

De Liberation Route, stap in de voetsporen van de geallieerden
Europe Remembers heeft sinds 2008 een internationale campagne ontwikkeld met de Liberation Route Europe Foundation. Liberation Route Europe is een internationale herdenkingsroute die belangrijke mijlpalen uit de Europese geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog met elkaar verbindt. De route vormt een schakel tussen de belangrijkste regio’s tijdens de opmars van de geallieerden uit het westen, vanaf Zuid-Engeland naar de stranden van Normandië, de Belgische Ardennen, Brabant, Limburg, Arnhem, Nijmegen, het Hürtgenwald en Berlijn. De Liberation Route laat je beleven wat zich in 1944 en 1945 afspeelde in Nederland en de Duitse grensstreek op meer dan 100 locaties. Zo kun je met je leerlingen bijvoorbeeld een deel van de Liberation Route volgen. In iedere provincie zijn interessante routes uitgezet langs oorlogs- en bevrijdingsmusea, oorlogsbegraafplaatsen, aan thema-gerelateerde evenementen, zoals tentoonstellingen, bevrijdingsfestivals en herdenkingen. Ook zijn er volop educatieve lespakketten beschikbaar.